به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ علیرضا رئیسی، در نشست خبری که به مناسبت هفته سلامت روان، در استودیو سلامت وزارت بهداشت و به‌صورت ویدئوکنفرانس برگزار شد، گفت: بیماری‌های تنفسی مانند آنفلوآنزا سه راه برای پیشگیری دارند؛ داروی مؤثر، واکسن مؤثر و رعایت نکات بهداشت فردی و عمومی. آنفلوآنزا هم دارو و هم واکسن دارد که تا حدود زیادی مؤثر است و رعایت نکات بهداشتی هم در پیشگیری از آن مؤثر است؛ به‌طوری‌که در نیمکره جنوبی که فصل آنفلوآنزا را می‌گذرانند، کمترین میزان ابتلا به آنفلوآنزا را دارند زیرا همه نکات بهداشتی را به دلیل کرونا رعایت کردند و خبری از آنفلوآنزا نبوده است.

رعایت بهداشت فردی، نیازمند آموزش گسترده است

وی افزود: کرونا برخلاف آنفلوآنزا، دارو و واکسن مؤثر ندارد و فقط بهداشت فردی و عمومی باقی می‌ماند که آن هم نیاز به آموزش گسترده دارد و به همین دلیل نقش رسانه‌ها در این آموزش حائز اهمیت است. دنیا دارد به این موضوع می‌رسد که محدودیت‌های گسترده و قرنطینه اجباری کامل خیلی جواب نمی‌دهد و باید اقدامات دیگری انجام داد.

چرا جرایم کرونایی وضع شد؟

رئیسی درباره وضعیت جرایم مربوط به متخلفانی که پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند، تصریح کرد: اصولاً بحث مقابله با اپیدمی چیزی جز مشارکت مردم و مسئولیت‌پذیری اجتماعی نیست. اینکه چرا جریمه وضع کردیم، به این دلیل است که عده‌ای هستند که حتی اگر نصف شب به چراغ‌قرمز برسند و پلیس هم نباشد، دوربین هم نباشد، باز هم پشت چراغ قرمز می‌ایستند، اما عده‌ای هم هستند که ممکن است با وجود پلیس هم از چراغ قرمز عبور کنند. پلیس برای افرادی که تخطی می‌کنند، نیاز به اعمال قانون دارد. باید توجه کرد که بیش از 50 درصد مردم از اواخر اسفندماه تاکنون همیشه رعایت کردند، اما نیمی دیگری از مردم واقعاً رعایت نکردند. در حال حاضر یک مطالبه مردمی وجود دارد که افرادی که پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند، چه گناهی دارند. بنابراین، متخلفان باید جریمه شوند. مانند فردی که از چراغ قرمز عبور می‌کند و دیگران را به خطر می‌اندازد.

جزئیات جرایم متخلفان کرونایی

وی با بیان اینکه مردم باید استفاده از ماسک را جدی بگیرند، افزود: باید توجه کرد که جرایم چند دسته هستند؛ یکی بحث ارائه‌دهندگان خدمت است. مانند حمل و نقل عمومی. به عنوان مثال، اگر راننده تاکسی ماسک نزند و شناسایی شود، پلاکش نوشته شده و پلیس می‌تواند این فرد را جریمه کند. راننده تاکسی که ماسک نزند، 100 هزار تومان جریمه می‌شود و به ازای هر مسافری هم که ماسک نزند، راننده تاکسی 20 هزار تومان جریمه می‌شود و مسافرانی هم که ماسک نزدند، 50 هزار تومان جریمه می‌شوند.

جریمه‌های یک میلیونی برای اتوبوس‌های مسافری متخلف

رئیسی افزود: در زمینه اتوبوس هم به همین صورت است. اگر اتوبوسی رعایت نکند، چه خودش و چه مسافران و هم شرکت جریمه خواهد شد و جرایم تا یک میلیون و حتی بیشتر هم خواهد بود. در تهران از آنجایی که سیستم حمل و نقل عمومی ضعیف است، نمی‌توانیم اتوبوس را توقیف کنیم؛ بلکه باید اتوبوس را زیاد کنیم. اما جرایم برای شرکت و راننده متخلف در نظر گرفته می‌شود. در زمینه اصناف به این صورت است که اگر در یک صنف فردی باشد و خودش ماسک نزند و مشتریانی را بپذیرد که ماسک نمی‌زنند، بار اول اخطار کتبی و درج در پرونده، بار دوم 300 هزار تومان جریمه می‌شود و بار سوم یک میلیون تومان جریمه می‌شود. بار چهارم نیز مغازه‌اش به مدت یک هفته پلمپ می‌شود.

جریمه عابرانی که ماسک نمی‌زنند با چهره‌نگاری

معاون بهداشت وزارت بهداشت در خصوص جریمه عابران پیاده نقض‌کننده پروتکل‌های بهداشتی، افزود: در زمینه افرادی که در خیابان هستند چند مکانیزم وجود دارد؛ اگر پلیس و بازرسین ما فرد خاطی را ببینند، وی را جریمه می‌کنند. نکته دیگر این است که نیروی انتظامی یکسری دوربین دارد که چهره همه افراد در آن ثبت است. وقتی فرد چهره‌نگاری می‌شود؛ همه اطلاعاتش اعم از کد ملی و… وجود دارد. از همان سیستمی که برای حجاب استفاده می‌شود، از همان برای ماسک هم استفاده می‌شود. اگر فرد ماسک نزند، چهره‌نگاری شده و برای فرد پیام داده می‌شود و جریمه می‌شود.

شماره‌حساب واریز جرایم به دولت اعلام شد

معاون بهداشت وزارت بهداشت در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا خودروهای شخصی هم مشمول جریمه می‌شوند و مکانیزم دریافت جریمه‌ها به چه صورت است، گفت: خودروهای شخصی شامل جرایم نیستند. اگر خودرو برای حمل و نقل عمومی باشد، شامل می‌شود، اما خودروی شخصی شامل نمی‌شود، اما اگر فرد از خودرو پیاده شود و ماسک نزده باشد، جریمه می‌شود. در عین حال شماره حساب وزارت بهداشت برای واریز جرایم به دولت اعلام شده است.

مکانیزم اخذ جرایم کرونایی

وی ادامه داد: حال اگر کسی جریمه را نپردازد، مکانیزم این‌گونه است که افرادی که جریمه می‌شوند، بدهکار دولت می‌شوند و می‌توانند از هر طریقی آن را دریافت کنند، مانند قبض جریمه‌ای که برای فرد می‌آید یا راه‌هایی پیش‌بینی‌شده مانند محاسبه بر روی قبض آب و برق و تلفن. در عین حال این جرایم، صرفاً برای حوزه کرونا هزینه می‌شود.

آخرین وضعیت ثبت سفارش ایران برای خرید واکسن کرونا

وی درخصوص پیش پرداخت برای واکسن کرونا به کووکس، گفت: ایران هم مشارکت کرده و نامه‌ای به سازمان بهداشت جهانی زدیم که سازمان بهداشت جهانی قبول کرد که تاریخ پیش پرداخت را تمدید کنند و ایران هم جزو این مجموعه شده است. نگرانی از بابت پیش پرداخت نداریم و آن را از ما می‌پذیرند.

وضعیت اختلالات روان در دوران کرونا

رئیسی در پاسخ به سؤالی در زمینه وضعیت اختلالات روانی در زمان کرونا، بیان کرد: فشار روانی که اپیدمی کرونا به دنیا وارد کرده، میلیاردها نفر را تحت تأثیر قرار داده است. زیرا سبک زندگی تغییر کرده است. همه مناسبتمان تغییر کرده است. در فرهنگ و رسوم ما که بسیار عالی است، این است که وقتی عزیزی فوت می‌کند، همه اطرافیان برای تسلیت جمع می‌شوند و این موضوع خیلی مؤثر است. حال در دوران کرونا می‌گوییم مراسم برگزار نکنید که این اقدام از نظر روانی برای فرد داغدیده مخرب است. از طرفی میلیون‌ها و هزاران نفر در دنیا در این وضعیت شغلشان را از دست دادند و فشار معیشتی که به آن‌ها وارد می‌شود، در سلامت روانشان مؤثر است. از طرفی رفت‌وآمدها و دیدوبازدیدها نیز دچار مشکل شده است. حتی عروسی‌ها هم برگزار نمی‌شود و همه این‌ها مزید بر علت است. حال این را بگذارید در کنار فشاری که به کادر بهداشت و درمان ما وارد می‌شود. قطعاً این فشارها بر سلامت روان تأثیر نامطلوبی دارد.

افزایش عوارض روحی و روانی به دنبال طولانی شدن اپیدمی کرونا

وی ادامه داد: وقتی یک فشار حاد به فردی وارد شود و دچار مشکل شود، بعد از مدتی وارد فاز عادی می‌شود، اما هرچه اپیدمی در دنیا طولانی‌تر شود، آثار و عوارض روحی و روانی بیشتری به دنبال دارد. عدد 23 درصدی که درباره میزان اختلالات روانی مطرح‌شده، مربوط به حالت عادی است با کرونا ممکن است این عدد بالاتر رود. تجربیاتی درباره سارس وجود دارد و تاکنون بررسی شده که بعد از آن چه اتفاقاتی افتاده است. به عنوان مثال در زمان شیوع سارس دیدند که ابتدا تغییری در آمار خودکشی رخ نداد، اما بعد از مدتی دیدند که آمار خودکشی افزایش یافت که نشان می‌دهد اثرات روحی و روانی آن کم نبوده است. افرادی که دچار سوگ می‌شوند باید مراحل سوگ را به درستی بگذرانند وگرنه دچار اختلال می‌شوند. این میزان مرگ‌ومیری که هر روز می‌شنویم، اولین اختلالی که ایجاد می‌کند، اضطراب است.

استراتژی وزارت بهداشت برای مقابله با موج جدید کرونا

معاون بهداشت وزارت بهداشت در پاسخ به سؤالی درباره افزایش ظرفیت تست‌های کرونا، عنوان کرد: یک سؤال مهم وجود دارد و آن این است که استراتژی جدید وزارت بهداشت برای مقابله با موج جدید چیست؟ ما چهار استراتژی اصلی داریم؛ اولین استراتژی ما تشدید نظارت‌ها و اعمال قانون برای قانون شکنان در حوزه رعایت پروتکل‌هاست و وضع جرایم در همین راستاست. استراتژی دوم انجام تعداد زیاد تست است. استراتژی سوم، رهگیری، ردیابی و ایزوله کردن افراد مثبت بوده و استراتژی چهارم ما آموزش و اطلاع‌رسانی است.

وی ادامه داد: در زمینه تست یک برنامه این است که طبق دستور آقای رئیس‌جمهور مبنی بر افزایش روزانه تست به 10 هزار مورد، تعداد تست را بالا بریم که اعتبار آن در حال تأمین است و اگر این اتفاق افتد که ظرفیت کنونی‌مان که از نظر تعداد تست 25 تا 30 هزارتاست به 40 هزار تست در روز می‌رسد. این استراتژی اصلی است که دنبال می‌شود و این تست‌ها و نمونه‌گیری از مراکز منتخب ما انجام می‌شود. به اضافه اینکه از بخش خصوصی هم در این زمینه کمک می‌گیریم.

100 میلیون دلار برای خرید رپید تست‌های کرونا

وی افزود: در زمینه تست اقدام دیگری که انجام می‌دهیم و رئیس‌جمهور هم دستور آن را داد، این است که 100 میلیون دلار پول برای افزایش تست قرار دهد که قرار شده این تست را از کره جنوبی یا جای دیگر تهیه کنیم. تفاوت این تست با تست‌های قبلی این است که رپید تست است و جواب تست، ظرف 25 دقیقه آماده می‌شود و نیاز به دستگاه خاصی ندارد و تست مخاطی است. اگر این اتفاق بیفتد، قطعاً به استراتژی دوم خواهیم رسید. برای استراتژی سوم هم استفاده از اپلیکیشن ماسک را داریم که بتوانیم افراد مثبت را رهگیری و ایزوله کنیم. استراتژی آخر هم که نیاز به کمک رسانه‌ها دارد.

کمک‌های مشاوره‌ای وزارت بهداشت در زمینه سلامت روان بعد از کرونا

وی درباره کمک‌های مشاوره‌ای وزارت بهداشت در زمینه سلامت روان بعد از کرونا، گفت: ما برای گروه‌های مختلفی که تعریف کردیم، برنامه داریم که این گروه‌ها شامل جمعیت عمومی، بازماندگان افراد فوت‌شده ناشی از کرونا، مدیران و سیاستگذاران، نیروهای شاغل در مراکز بهداشتی و درمانی و حتی برای بیماران بهبودیافته و خانواده بیماران است که برای آن‌ها برنامه داریم. اینکه از تلفن 4030 و مشاوره‌های دائمی استفاده کردیم، مؤثر بوده است.

مراجعات خانوادگی به بیمارستان‌ها

رئیسی درباره ایجاد ایمنی گله‌ای در کشور، گفت: فعلاً به این صورت نیست که در کشور با ایمنی گله‌ای مواجه باشیم. به طور کلی تا رسیدن به ایمنی گله‌ای فاصله بسیار زیادی است. ایمنی گله‌ای در زمینه این بیماری خاص زمانی حاصل می‌شود که 66 درصد افراد یک جامعه مبتلا شوند؛ یعنی بالای 50 میلیون نفر. چنین چیزی اصلاً امکان‌پذیر نیست که بگوییم ایمنی گله‌ای دارد رخ می‌دهد. اما الگوی بیماری که اخیراً در بیمارستان‌ها با آن مواجهیم، بیشتر خانوادگی است. ویروس هیچ تغییر مشخصی نکرده است، اما آنچه تغییر کرده رفتار اجتماعی است. پیش از این رفت‌وآمدهای خانوادگی بسیار کم بود، اما در حال حاضر دیگر همه کنار هم قرار می‌گیرند. نوه‌ها عامل اصلی انتقال ویروس به پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها هستند. زیرا بدون علامت و ناقلند. این الگو در تمام کشور رخ داده است. در زمینه ایمنی گله‌ای، هیچ کجای دنیا چنین چیزی وجود ندارد و هیچ کشوری نمی‌تواند ادعا کند که به ایمنی گله‌ای رسیده است. زیرا باید میلیون‌ها کشته دهند. باید ایمنی گله‌ای را کنار بگذاریم.

رئیسی ادامه داد: در عین حال سبک زندگی ما در زمان کرونا در حال تغییر است و داریم یاد می‌گیریم که می‌توان آموزش مجازی برگزار کرد، خرید را مجازی انجام داد. حتی می‌توان پزشکی از راه دور انجام داد. این‌ها تغییرات مثبت تلقی می‌شوند و می‌توان حفظشان کرد.

وی درخصوص چرایی عدم ادامه محدودیت‌های بیشتر از اردیبهشت‌ماه تاکنون، گفت: اگر همه در خانه بمانند، قطعاً اپیدمی کنترل می‌شود، اما آیا می‌توان زندگی کرد؟. خیر. نمی‌توان گفت همه‌چیز را ببندیم و بیماری را کنترل کنیم. بنابراین محدودیت گسترده توصیه نمی‌شود، بلکه باید به سمت پروتکل و رعایت گسترده رویم. محدودیت یک مسکن بسیار کوتاه‌مدت است که در کوتاه‌مدت جواب می‌دهد، اما اگر همین محدودیت‌ها برداشته شود دوباره وضعیت بازمی‌گردد. زیرا ویروس که تغییر نمی‌کند. موج‌هایی که می‌بینید بالا و پایین می‌شود، ناشی از رفتار مردم است، نه رفتار ویروس. محدودیت به‌صورت تعطیلی توصیه نمی‌شود، فقط در برخی مناطق که وضعیت بد است برای اینکه سیستم نفسی بکشد، می‌توان این اقدام را انجام داد، اما برای طولانی‌مدت مناسب نیست.

رئیسی در پاسخ به سؤالی درباره توصیه‌ها در زمینه سلامت تغذیه، گفت: یکی از مقوله‌های امنیت، بحث غذاست. همان‌طور که امنیت سلامت روان برایمان مهم است، امنیت سلامت غذا هم برایمان مهم است. مهم‌ترین نکته در زمینه غذا در دنیا، بحث در دسترس بودن غذاست. در دنیا میلیون‌ها نفر در فقر غذایی به سر می‌برند. در زمینه سلامت جسمی که متأثر از غذاست و بسیار مهم است. برخی اختلالات روان‌پزشکی هم به بحث تغذیه مرتبط است. بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی از این دست است. این موضوع از بدو تولد با انسان است. اینکه نوزاد از شیر در ابتدای تولد استفاده می‌کند و تماس پوست به پوست با مادر که ثابت‌شده آرامش بسیار زیادی در نوزاد ایجاد می‌کند. به همین دلیل در بیمارستان‌های دوستدار کودک این موضوع یکی از شاخص‌های بسیار مهم است. دادن شیر مادر به نوزاد هم به مادر و هم به نوزاد بسیار مؤثر است.

اختلال روان در یک میلیارد نفر در دنیا

معاون بهداشت وزارت بهداشت در بخش دیگری از سخنانش گفت: به طور کلی در دنیا نزدیک به یک میلیارد نفر در دنیا با اختلال روانی زندگی می‌کنند. همچنین سالانه سه میلیون نفر در جهان بر اثر مصرف الکل از بین می‌روند. هر 40 ثانیه هم یک نفر بر اثر اقدام به خودکشی از بین می‌روند.

وی افزود: گزارش‌های جهانی نشان می‌دهد که در کشورهای با درآمد کم و متوسط بیش از 75 درصد افراد مبتلابه اختلالات روانی، عصبی و مصرف‌کنندگان مواد، اصلاً درمانی برای وضعیتشان دریافت نمی‌کنند که عدد بسیار بالایی است. گزارش‌های جهانی هم نشان می‌دهد که کشورها در جهان سه درصد از بودجه سلامت‌شان را به سلامت روان اختصاص می‌دهند. در حالی که این میزان در کشورهای پیشرفته به 10 درصد هم می‌رسد. بسیاری از کشورها هم از یک درصد هم کمتر به این حوزه اختصاص می‌دهند.

معاون بهداشت وزارت بهداشت در پایان گفت: در کشور ما این رقم 3.6 درصد است. همچنین، میزان شیوع افسردگی در کشور 12.7 درصد است که شایع‌ترین اختلال روان‌پزشکی کشور است. شیوع آن در زنان بیش از مردان است و در شهرها بیشتر از روستاها است. بنابراین، میزان افسردگی زنان شهری بیش از زنان روستایی است. در کسانی که وضعیت اقتصادی پایین‌تر دارند، افسردگی شایع‌تر است وکسانی که تحصیلات پایین‌تر دارند و افراد بیکار نیز افسرده‌ترند. بنابراین، این موارد، عوامل خطر شیوع افسردگی در کشور است. هر سال دهم اکتبر که مصادف 18 مهر ماه است، روز جهانی سلامت روان نامگذاری می‌شود و شعار این روز برای امسال “سلامت روان برای همه، سرمایه‌گذاری بیشتر و دسترسی بهتر است”.